तालिमले नै बनायो आत्मनिर्भर
सधै भरि घरायसी काममा मात्र व्यस्त भैरहदा पनि काम भने कहिल्यै नदेखिने पैसाको कमाइ हुनु त धेरै टाढाको कुरा । यो समस्या थुप्रै नेपाली महिलाहरुको भए झैं जितपुर सिमरा वडा नं. १५ डुमरवाना वस्ने ३२ वर्षिया शर्मिला ढुङ्गानाको पनि थियो । दुई छोराछोरीको पढाइ अनि घरायसी खर्च श्रीमान एक जनाको कमाइले धान्न मुस्किल भएकोले थप अर्थोपार्जन हुने केही काम गर्ने चाहना उनलाई पहिले देखि नै थियो । तथापी भन्ने वित्तिकै काम पाँउन कहाँ पो सकिन्थ्यो र । आफ्नो हातमा सिप नभएकाले के काम गर्ने, काम खोज्न कहाँ जाने भन्ने अन्योलमै भैरहन्थिन शर्मिला । यसै बीच २०७६ बैशाख महिनामा उध्योग बाणिज्य तथा आपूर्ति मंत्रालय को आयोजना समृद्धि अन्तर्गत साना व्यवसाय तालिम तथा परामर्श सेवा प्रा.ली.द्वारा उहाँ कै टोलमा निःशुल्क सिलाइ तालिम खुल्यो । उनी भन्छिन “साथीका माध्यमबाट तालिम खुलेको कुरा थाहा पाए र दरखास्त दिए । तालिमका लागि छनौट हुँदा असाध्यै खुसी भए।”
सुरुमा त उनलाई उक्त तालिमबाट परिवारको कपडा सिलाँउन सम्म सक्षम भएर सिलाइमा लाग्ने खर्च बचत गरि परिवारको आर्थिक भार अलिकति भएपनि कम गर्न सक्ने भैइन्छ होला लागेको थियो । तालिमका दिनहरु सम्झदै शर्मिला भन्छिन्‚ “पहिला कहिल्यै सिलाई मेसिन नचलाएकोले ६५ दिनमा कति नै सिक्न सकिएला र भन्ने पनि लागेको थियो तर तालिममा सिकाइने तरिका अनि मेरो मेहनतका कारण धेरै कुराहरु छिटोछिटो सिक्न पाए । त्यसपछि त आत्म–विश्वास पनि बढ्यो । तालिम सकिने वितिक्कै सिलाइ मसिन र आवश्यक औजार खरिद गरी आफ्नै घरमा सिलाइको काम सुरु गरिहाले।”
आरम्भमा त शर्मिलालाई काम पाउँन धेरै नै अप्ठयारो भएको थियो । डुमरवाना बजारमा टेलरहरु प्रशस्त भएको अनि छरछिमेकमा पनि थुप्रै सिलाइ तालिम सिकेका महिलाहरु भएकाले बजारमा प्रतिस्पर्धा उच्च थियो । शर्मिलालाई यस पेसामा अगाडि बढ्न साच्चै नै चुनौतीपूर्ण लागेको थियो । तर उनले हिम्मत भने हारिनन् । छिमेकमा नजिकैको साथीले सिलाइ व्यवसाय गर्ने भएकाले शर्मिलाले उनीसँग आफूलाई केही काम दिनका लागि अनुरोध गरिन र त्यहीबाट अर्डर अनुसारको पोसाक तयार पार्न थालिन् । कामका सुरुवाती दिनहरु सम्झदै शर्मिला भन्छिन्‚ “नजानेको कामहरु पनि साथीकै मा गएर सिकें । कहिले आफ्नो घरमा नै त कहिले साथीको पसलमा गएर काम गर्दै आफ्नो सिपमा निखार ल्याएर कमाइ पनि बढाउदै गएकी छु ।”
तालिम पछि नियमित काम गरिरहेको र मासिक औषत रु १२००० जति कमाइ गरिरहेकी शर्मिलाको सन् २०२०को लक डाउँनको अवधिमा पनि आम्दानीमा कमि आएको थिएन् । लक डाउँनको समयमा मास्कको चौतर्फी अभाव भैरहको बेला आफैंले मास्क उत्पादन गरी समूदायको आवश्यकताको परिपूर्ति गर्दै आफ्नो आम्दानी पनि उनले बढाएकी थिइन् । जितपूर सिमरा उप–महानगरपालिका, वडा कार्यालय र साना कृषक कृषि सहकारी संस्थासँग थोक परिणाममा मास्क उपलब्ध गराउँनका लागि समन्वय गरेकी थिइन् । उनले आफूले उत्पादन गरेका मास्कहरु खुद्रामा पनि उपलब्ध गराउदै आएकिछन् । नगरपालिका र वडा कार्यालय मार्फत ६००० थान र साना किसान कृषि सहकारी मार्फत २५०० थान मास्क उत्पादनको काम पाएपछि शर्मिलाको आत्मविश्वासमा वृद्धि भएको हो । बजारमा मास्कको अभाव भएकोले स्थानीय स्तरमा खुद्रामा पनि राम्रो व्यापार भएकोले वन्दावन्दीको समयमा शर्मिला मास्क उत्पादन मै केन्द्रित भएकी थिइन् । सिप सिकेर आर्थिक अवस्थामा सुधार आएको त छदै छ त्यस माथि पनि नगरपालिका, वडा तथा सहकारी संस्थाहरुसँगको समन्वय बढेको र समाजमा पनि धेरै मानिसहरुले चिन्न थालेको कुरा शर्मिला सगर्व सुनाँछिन् । उद्योग व्यवसायसँग थोक परिणाममा काम लिन सके आफ्नो लगानी पनि धेरै नलाग्ने, आफ्नो अनुकुलको समयमा काम गर्न सकिने र काम ठूलो परिमाणमा पाइने भएकाले कमाइ पनि राम्रो हुने शर्मिलाको अनुभव छ । आफूले कमाइ गर्न थाले पछि घरको आवश्यकताहरुको परिपूर्ति गर्न मात्रै सजिलो भएको छैन बरु उनले स्थानीय सहकारीमा वचत समेत गर्न पाइरहेकी छिन् । छोटो समयको सिपले आफुलाई आत्मनिर्भरताको बाटोमा डोर्याएकोमा शर्मिलालाई गर्व महशुस हुन्छ । सिकेको सीपको व्यवहारिक प्रयोग गरी फाईदा लिने लक्ष्य राखेर अगाडि बढे अवश्य पनि सफल हुन सकिन्छ भन्ने उनको सन्देश रहेकोछ ।
